გამომაფხიზლებეი ყავის ფინჯანით დღის დაწყება ბევრი ადამიანის ტრადიცია გახდა. ენდოკანნაბინოიდური სისტემის შესწავლისას მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ყავის მეტაბოლზმზე მოქმედების ახალი მექანიზმები, რომლებიც ადრე უცნობი იყო მეცნიერებისთვის. პოპულარულ დილის სასმელს და კანაბისს მოქმედების საერთო სფეროები აღმოაჩნდათ.
შიდა მედიცინის ჟურდნალში გამოქვეყნებულია ექიმი მერელინ კორნელეს ნაშრომი, ჩრდილო-დასავლეთის უნივერსიტეტიდან ილინოისის შტატი, გახსნილია კანაფისა და ყავის კავშირი ორგანიზმზე. თავდაპირველად, გამოკვლევის მიზანი იყო ყავის მოქმედება მეტაბოლიზმზე და ორგანიზმზე მთლიანობაში, მაგრამ შედეგებმა ბევრად უფრო ღრმა დასკვნები გამოატანინა, ვიდრე ითვლებოდა აქამდე.
გამოკვლევის კურსი
ტესტირება ტარდებოდა ფინლანდიაში 47 კაციან ჯგუფზე სამი თვის განმავლობაში და დაყოფილი იყო სამ სტადიაზე:
- 1 თვე — მოხალისეები არ მოიხმარდნენ ყავას საერთოდ;
- 2 თვე — მოხალისეები დღე-ღამეში 4 ფინჯან ყავას მიირთმევდნენ;
- 3 თვე — მოხალისეები მიირთმევშნენ 8 ფინჯან ყავას დღეში.
გამოკვლევის ყოველ ეტაპს თან ახლავდა სისხლის ანალიზი, რათა დაედგინათ ცვლილებები ორგანიზმში სისხლის ბიოქიმიური მაჩვენებლებიდან.
ყოველ ეტაპზე ხდებოდა ორგანიზმის ყველა რეაქციის მონაწილეობით, მეტაბოლიტების რაოდენობის გაზომვა, თანამედროვე მეთოდების გამოყენებით.
გამოკვლევის შედეგები
შედეგებმა მეცნიერები გააოცეს. აღმოჩნდა, რომ ენდოკანაბინიოდურ სისტემაზე მოქმედებს სულ ორი სახის ნივთიერება და ერთმანეთის საწინააღმდეგო გზით.
ენდოკანაბინოიდური სისტემა წარმოდგენილია შიდა და ცენტრალური რეცეპტორების სახით და ასევე ნეიროტრანსმითერებით. ისინი ეხებიან ორგანიზმში ბიოქიმიური პროცესების ფართე წრეს და ორგანიზმის ყველა სისტემის სწორად ფუნქციონირების გადამწყვეტ ფაქტორს წარმოადგენენ.
ამ სისტემას აქვს კანაბინიოიდური რეცეპტორების ორი სახეობა СВ1 და СВ2. ისინი მოქმედებენ როგორც ორგანიზმის ბუნებრივ კანაბინოიდებთან ასევე კანაფის აქტიურ ნივთიერებებთან — ტჰკ და კბდ, რომლის მიღება შეიძლება მარიხუანას თესლების გაზრდით.
4 ფინჯანზე მეტი ყავის მირთმევა იწვევს ენდოკანაბინიოიდების შემცირებას. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, როდესაც მარიხუანა მეფიატების რაოდენომას ამრავლებს და აჩქარებს პროცესებს ორგანიზმში, ყავა იწვევს მათი რაოდენობის შემცირებას, რაც ანეიტრალებს კანაბინოიდების დადებით ეფექტს, რაც კანაფის და ყავის შეუთავსებლობას იწვევს.
ჩვეულებრივ ენდოკანაბინოიდების ვარდნა სტრესის დროს ხდება. შესაძლოა, ყავის ხშირ მიღებას ორგანიზმი განიხილავს როგორც სერიოზულ ცვლილებებს.
„შესაძლებელია, რომ ყავის მოხმარების გაზრდამ ორი თვის განმავლობაში გამოიწვია საკმაო ზემოქმედება მეტაბოლიტების დონის დასაგდებად, — მოგვითხრობს ექიმი კორნელისი. — ეს შესაძოა კავშირში იყოს სხეულის ადაპტაციასთან ახალ პირობებში, ორგანიზმის მცდელობა სტრესის დამარცხებისა და ნორმალურ მდგომარეობაში დაბრუნება“.
ენდოკანაბიოიდური სისტემა მონაწილეობს ბევრი მნიშვნელობანი ფუნქციის რეგულაციაში, ისეთებში როგორიცაა:
- შემეცნება;
- სისხლის წნევა;
- ძილი;
- ენერგიის დაგროვება და ხარჯვა;
- მადა.
„მეტაბოლისტურ გზებს, საიდანაც გადიან კანაბიოიდური მედიატორები, შეუძლია იმოქმედონ მადაზე — გამოიწვიონ მოკლევადიანი ბულემია, რომელიც ცნობიია, როგორც მანიანის სინდრომი. ის ხშირად გხვდება ხალხში, რომლებიც მოიხმარენ მარიხუანას“, — აღნიშნავს ექიმი კორნელისი.
ყავას აქებენ არა მარტო თავისი გამოფხიზლების ეფექტის გამო, ასევე სხეულის მასის კონტროლში ხელის შეწყობისთვისაც, ასევე ის ამცირებს მეორე ტიპის დიაბეტის გაჩენის რისკს.
„ეს აიხსნება კოფეინის უნარით, რომელიც ყავის მარცვლების შემადგენლობაში სტიმულატორია, და აჩქარებს მეტაბოლიზმს, რაც არა მარტო ზედმეტი ცხიმების დაწვას უწყობს ხელს, არამედ გლუკოზის დონის რეგულირებას ახდენს სისხლში. „ ამგვარი მოქმედება დამახასიათებელია პოლიფენოლებისთვის“, — გვამცნობა ექიმმა კორნელისმა და დაამატა: გამოკვლევების მსვლელობისას მიღებული შედეგები აკავშირებენ ყავას ენდოკანაბიოიდურ სისტემასთან, კოფეინის მოქმედების ალტერნატიული მოქმედების ახსნით. ეს არის ღირსეული მიზეზი გამოკვლევის გასაგრძელებლად“.
დასასრულს შეიძლება ითქვას, რომ კოფეინი და კანაბინოიდები მჭიდროდ ურთიერთმოქმედებენ ენდოკანაბინოიდური სისტემის ფარგლებში, მაგრამ როგორც ანტაგონისტები — ურთიერთმებრძოლი ძალები. ამ ორი კომპონენტის ყველა მოქმედების ნიუანსები ფიზიკურ ფუნქციებზე და ტვინის აქტიურობაზე ჯერ არ არის სრულად შესწავლილი როგორც მათი ურთიერთქმედება.